مشخصات موریانه و تفاوت آن با مورچه

مقدمه ای بر مشخصات موریانه ها

 

در این مطلب قصد داریم تا به بررسی کامل تفاوت های موریانه و مورچه در رفتار، زیستگاه، مورفولوژیک، چرخه زندگی، اهمیت اقتصادی و کنترل آن ها بپردازیم. در هر بخش سعی شده است تا تمامی اطلاعات موجود در مورد مشخصات کلی موریانه را با شما به اشتراک بگذاریم تا کاملاً با این دو حشره که به عنوان آفات شایع خانگی در سراسر جهان شناخته می شوند آشنا شوید و این دو آفت را با وجود شباهت هایی که دارند، یکسان در نظر نگیرید.

 

موریانه­ ها: زیستگاه، چرخه زندگی و کنترل

 

به موریانه ها، مورچه های سفید نیز گفته می شود که حشراتی دارای بدنی نرم، اجتماعی و پلی مورفیک بوده و با همدیگر اجتماعات بزرگی را شکل می دهند. موریانه­ ها در بین مخرب ترین حشرات شناخته می شوند با این حال موریانه ها در محیط طبیعی خود و دور از فضای زندگی انسان ها به تجزیه کردن گیاهان مرده و غنی سازی خاک کمک می کنند.

با اینکه به موریانه ها مورچه های سفید گفته می شود ولی نه کاملاً سفید رنگ هستند و نه شبیه مورچه هستند. ولی هر فردی می ­تواند به راحتی این حشرات چوبخوار را از طریق پهنای عرض بین سینه و شکم تشخیص دهد، علاوه بر اینکه موریانه ها و مورچه ها در برخی دیگر از ویژگی های مورفولوژیکی و رفتاری هم تفاوت دارند. تا کنون بیش از 1700 گونه از موریانه ها شناخته شده اند.

 

 

بررسی رفتار های موریانه و زیستگاه های آن ها

 

تغدیه از سلولز و نحوه هضم آن

 

موریانه ها شب زی هستند و ترجیح می دهند تا در تاریکی محض زندگی کنند، آنها نمی توانند در مقابل هوای خشک مقاومت کنند و بنابراین تونل هایی را در زمین و چوب می­سازند، موریانه ها به عنوان بهترین حشرات لانه ساز شناخته شده­ اند. موریانه ها از مواد سلولزی تغذیه می کنند این مواد می توانند شامل هر چیزی شوند از جمله: چوب، میز، صندلی، مبلمان، ستون های چوبی، الوار، هیزم و حتی لباس و کتاب.

 

آن ها هضم سلولز در بدن را به کمک تاژکداران همزیست مانند تریکونیمفا کامپانولا که در روده ی آنها زندگی می کنند و از نسلی به نسلی دیگر منتقل می شوند انجام می دهند، موریانه ها حشراتی اجتماعی هستند که اجتماعات بزرگی را تشکیل داده و به عنوان موجودات پلی مورفیک شناخته می شوند.

 

انواع لانه های موریانه

 

لانه های گلی 

 

موریانه­ های ابتدایی در دالان هایی که در چوب، درختان مرده، الوارهای ساختمانی و ساختمان های چوبی حفر کرده اند زندگی می کنند، برخی از موریانه ها تونل هایی در زمین، ریشه های علفزارها، گیاهان و محصولات زراعی ایجاد می کنند. موریانه های عالی تر تپه های بزرگی به نام ترمیتاریا درست می کنند. ارتفاع این تپه ها که در واقع کلونی های موریانه هستند، به 6 تا 10 متر نیز می رسد موریانه ها برای ساخت این تپه ها، ترکیبی از گل و چوب را با بزاق خود در آمیخته و شروع به لانه سازی می کنند این مواد پس از خشک شدن به اندازه سنگ، سخت و محکم می شود.

 

لانه موریانه در ساقه گیاهان

 

برخی از گونه های موریانه وجود دارند که در کلونی موریانه کارگر ندارند و دالان ها را در الوار و هیزم پوسیده درست می کنند. از مشخصات برخی دیگر از موریانه ها این است که، درون چوب خشک مانند مبلمان و سایر وسایل چوبی را حفاری کرده و سوراخ می کنند. گونه های دیگری از موریانه وجود دارند که درون ساقه های گیاهان را سوراخ می کنند. در کشور سریلانکا، موریانه ها خسارات زیادی به مزارع چای وارد می کنند. آن ها به ساقه های گیاه چای وارد شده و آن را از بین می برند.

 

لانه های زیرزمینی

 

برخی از موریانه ها نیز در زیر زمین زندگی می کنند و از طریق خاک وارد بخش های چوبی ساختمان ها شده و برای پنهان ماندن از دست شکارچیان و همچنین محافظت از بدن خود، از گل و لای تونل درست می کنند.

 

 

موریانه هندی یاادونتوترم ها هم موریانه هایی را شامل می شود که در زیر زمین ساکن هستند. این نوع موریانه ها بیشتر در آفریقا، سریلانکا و استرالیا وجود دارند. در تپه ها و ترمیتاریا، هزارتویی از مسیرها، حفره ها، حفرهاصلی و حفره های مخصوص ذخیره سازی غذا یا پرورش باغ های قارچ می باشد، گروه هایی از کارگران حفار یا حفرکننده ای که در شب فعال هستند برای جمع آوری غذای گیاهی به بیرون می روند که در حفره های خاصی ذخیره می شود، کارگران حتی فراتر از حد انتظار ظاهر شده و دانه ها، علف و گیاه جمع آوری می­کنند که این مواد تکه تکه شده و در حفره های خاصی به نام انبارهای غذا ذخیره می گردند.

 

مشخصات مورفولوژی موریانه ها

 

شکل، اندازه و رنگ موریانه ها

 

اندازه بدن در انواع موریانه، متغیر است. موریانه ها حشراتی به رنگ زرد، قهوه­ ای یا مشکی هستند. این حشرات، بدن هایی با اسکلت بندی ضعیف دارند.

 

ساختار بدن موریانه ها

 

بدن دارای سه قسمت مجزا است: سر، سینه و شکم

 

پوسته یا لایه خارجی بدن موریانه، نرم، ظریف، نازک و بسیار حساس است، روی سر دو چشم مرکب؛ که اغلب اوقات فاقد عملکرد هستند. یک جفت شاخک و بخش های دهانی با آرواره های کاملاً تخصص یافته وجود دارد. در قسمت سینه ای، دو جفت بال بلند و هم اندازه وجود دارند هر کدام از این بال ها یک شکاف پایه­ای داشته که بال می­تواند از آنجا کنده شود در همین قسمت سه جفت پا نیز وجود داردقسمت انتهایی پای موریانه ها دارای 4 بند با یک جفت ابزار چنگال مانند هستند. ناحیه شکمی 10 بخشی بوده که به یک قسمت کوتاه2 تا 6 مفصلی به نام سرسی یا دنباله ختم می شود، در جنس نر، نهمین تکه، یک جفت سوزنمخرجی نیز وجود دارد.

 

تفاوت مشخصات ظاهری بین مورچه ها و موریانه ها

 

مویانه های بالدار و مورچه های بالدار می توانند خیلی به هم شبیه باشند. مورچه ها و موریانه ها ساختار طبقه ای و اجتماعی بسیار پیشرفته ای در کلونی هایشان دارند و دارای انواع مختلفی از مورچه یا موریانه می باشند از جمله: ملکه، مواد های نر، کارگران و سربازها.

 

 

از مشخصات مهم موریانه ها و مورچه ها این است که به صورت اجتماعی زندگی کرده و گله ای حرکت می کنند. به عنوان مثال تعداد زیادی از موریانه یا مورچه های کارگر برای جمع آوری غذا به بیرون از کلونی می روند. همچنین موریانه ها و یا مورچه های بالدار نر بعد از رسیدن به سن بلوغ و در فصل تولید مثل، به صورت دسته جمعی از کلونی بیرون می آیند.

با وجود تمام این شباهت ها، این دو حشره تفاوت های بارزی نیز دارند که می توان آن ها را از هم تشخیص داد. تشخیص مشخصات موریانه و مورچه از این نظر که می توانند خسارات متفاوتی در قسمت های مختلفی از خانه ایجاد کنند مهم می باشد.

 

بررسی مشخصات ظاهری موریانه و مورچه

 

یک روش برای پیدا کردن تفاوت های بین مورچه و موریانه این است که از نزدیک به شاخک یا آنتن های آن ها نگاه کنید. شاخک های مورچه در انتها خمیده است و به سمت بدن خم شده است به طوری که به شکل برجسته و با زاویه ای رو به بالا به نظر می رسند. اما موریانه ها شاخک هایی دارند که به صورت مستقیم بوده و به نظر می رسد که از دانه های در کنار هم چیده شده، تشکیل شده است.

 

شناسایی فرم بدن

 

شکل فرم بدن موریانه نسبت به فرم بدن مورچه متفاوت است، موریانه بدن ضخیم تری دارد و به نظر می رسد که فقط از دو قسمت تشکیل شده است. زیرا عرض قسمت اتصال سینه و شکم موریانه بسیار عریض است. اما در مورچه ها اینطور به نظر نمی رسد زیرا عرض بین قسمت سینه و شکمی در مورچه ها بسیار کم است و این قسمت ها از نظر ظاهری نیز کاملاً جدا از هم دیده می شوند. به تعبیر دیگر کمر مورچه ها بسیار باریک است اما در موریانه ها به این شکل نیست. این خصوصیت ظاهری، نقش مهمی در تشخیص مورچه از موریانه خواهد داشت.

 

اندازه بدن

 

مورچه ها و موریانه های نر مولد در فصل جفت گیری بال در می آورند و می توانند پرواز کنند آن ها برای خروج از کلونی و یافتن یک مکان مناسب برای کلونی جدید به بال احتیاج دارند. در این حالت موریانه ها و مورچه های بالدار بسیار شبیه به نظر می رسند، هر دو حشره، دو جفت بال دارند که از بدنشان بزرگتر است اما در این شرایط نیز آن ها با هم تفاوت هایی دارند که به ما در تشخیص موریانه بودن و یا مورچه بودنشان کمک می کند..

 

 

بال های پشتی موریانه در زیر بال های جلویی، به راحتی قابل تشخیص هستند. در حالیکه بال های پشتی مورچه را نمی­توان دید؛ این اتفاق به دلیل این است که موریانه ها دو جفت بال هم اندازه دارند در حالیکه بال های پشتی در مورچه بالدار کوتاه تر از بال های جلویی هستند.

 

بررسی جغرافیای زندگی و زیستگاه

 

بنا به خصوصیات رفتاری و نوع تغذیه مورچه و موریانه، زیستگاه آن ها و محل پنهان شدن آن ها در خانه ها کاملاً متفاوت خواهد بود.

مورچه ها برای تغذیه به دنبال مواد غذایی مشابه غذای ما انسان ها هستند آن ها به شیرینی ها، غلات و چربی ها علاقه دارند و در خانه ها عمدتاً در آشپزخانه یافت می شوند. اما بر خلاف مورچه ها، موریانه ها را نمی توان به راحتی در خانه پیدا کرد برای پیدا کردن موریانه در خانه به یک سری علائم تخصصی احتیاج دارید. آن ها همیشه به دنبال منبعی از سلولز هستند که البته در تمام قسمت های خانه های ما به وفور یافت می شوند کمد، مبل، میز، لباس و هر چیزی که از سلولز ساخته شده آن ها را به خانه ها جذب می کند اما موریانه ها به همین سادگی خود را نشان نمی دهند آن ها درون ساختار های چوبی پنهان می شوند و فقط فضولات خود را به بیرون انتقال می دهند محل زندگی موریانه، تونل هایی در زوایای وسایل چوبی است

 

تصورات غلط در مورد مورچه­ ها و موریانه­ ها

 

یک تصور غلط کلی وجود دارد که تقریبا توسط برخی برنامه های تلویزیونی بوجود آمده است در این مورد که موریانه ها قادر هستند مانند اره برقی وارد چوب شوند، و به معنای واقعی کلمه خانه شما ببلعند، هیچ چیزی بهتر از حقیقت نیست، موریانه هامی توانند آسیب زیادی به هر وسیله چوبی در خانه وارد سازند اما چون هر روز قسمت های خیلی کوچکی از آن می خورند، زمان خیلی زیادی طول می کشد تا چنین چیزی رخ دهد، موردی که حقیقت دارد این است که بدترین دشمنان موریانه ها، مورچه ها هستند و وقتی سعی می کنند بجنگند معمولاً مورچه ها هستند که پیروز می شوند.

سم موریانه کش ترمیدور- ریشه کنی موریانه - کلیک کنید